Hebben paarden last van jetlag?

Paarden zijn een van de weinige dieren die over de hele wereld gevlogen worden om sportprestaties te leveren, maar hebben zij last van jetlag? In Rio de Janeiro is het tijdens de Olympische spelen winter en 5 uur vroeger dan in Nederland. Welk effect kan dit hebben op paarden?

Hebben paarden last van jetlag?

Paarden presteren beter door jetlag?!

Dr Domingo Tortonese en een team van wetenschappers onderzochten het effect van tijdsverschil bij renpaarden in 2011. Een jetlag werd gecreëerd door een abrupt tijdsverschil (-7 uur) te simuleren met een verandering in de licht-donker cyclus in een stal waar licht controleerbaar was. Vaste voertijden zouden invloed kunnen hebben op het bioritme van het paard, daarom werden de paarden op willekeurig tijd gevoerd en kregen ze bijna onbeperkt toegang tot ruwvoer. Bloedwaarden (lactaten en hormonen) werden gemeten tijdens training op een loopband voor en na de abrupte tijdsverschuiving. In tegenstelling tot de verwachting, verbeterde de prestatie van de paarden de dag na de abrupte tijdsverschuiving! De paarden leken dus geen last te hebben van jetlag, maar juist beter te presteren! De renpaarden konden 25 seconden langer galopperen voordat ze vermoeid werden.

Adaptatie tijdsverschil zorgt korte boost

Paarden hebben een gevoelige biologische klok die grotendeels afhankelijk is van licht en geactiveerd wordt door licht. Zodra een verschuiving in de licht-donker cyclus plaatsvindt past het bioritme van het paard zich snel aan.
Het adaptatieproces bevat veranderingen in het hormonale stelstel, die een verhoging van de fysieke capaciteit vergemakkelijken. De veranderingen in de hormoonbalans zorgen ten gevolge van het (gesimuleerde) tijdsverschil zorgen voor een tijdelijke verbeterde prestatie. Binnen enkele dagen verdwijnt dit effect.

Tijd=geld. In Newmarket wisten ze het al

Sommige trainers van renpaarden in Newmarket maakten al enkele jaren gebruik van dit effect zonder dat zij wisten waarom de paarden beter presteerden, zij hadden ontdekt dat renpaarden de eerste dagen na het arriveren met het vliegtuig snellere tijden liepen op de renbaan. Dit effect was binnen 14 dagen verdwenen. Er zijn echter heel veel factoren die roet in het eten kunnen doen, stress tijdens het reizen, reisziekte en allerlei andere factoren kunnen een negatief effect hebben op het welzijn en de prestatie van het paard waardoor het tijdelijke ‘positieve’ effect van het abrupte tijdsverschil weer teniet gedaan wordt.

Het verschil tussen een mensen en paarden ‘klokje’

Wij mensen hebben last van jetlag omdat onze interne 24-uurs klok de licht-donker cyclus domineert in een nieuwe tijdszone, waardoor we nauwelijks meer reageren op de licht-donker cyclus. Als gevolg van een jetlag leiden we aan een tijdelijke ‘slaapstoornis’ en zijn we overdag slaperig en ’s nachts wakker zijn.
De biologische klok van het paard, is afhankelijk van en wordt geactiveerd door licht, maar wordt – in tegenstelling tot bij mensen nauwelijks gestuurd door een intern 24-uurs ritme. Dit is de reden dat het paard wel gevoelig is voor het tijdsverschil, maar zich snel aanpast en geen ‘last’ heeft van jetlag. Het maakt voor het paard daarbij ook niet veel uit of het richting oost of west reist.

Maar wat als ook het seizoen veranderd?

Het voorjaar, de zomer, de herfst en de winter hebben veel invloed op bijvoorbeeld hormoonhuishouding, voortplanting, spijsvertering en groei. Een plotselinge verandering van seizoenen kan plaatsvinden door het reizen van het noordelijk halfrond naar het zuidelijk halfrond (of andersom). Op het zuidelijk halfrond zijn de seizoenen omgekeerd als in het Noordelijk halfrond. In tegenstelling tot het snelle aanpassingsvermogen van paarden op het tijdsverschil kan na een plotselinge verandering in het seizoen een paard wel een jaar nodig hebben om zich volledig aan te passen. Dr Domingo Tortonese verteld dat twee groepen merries reisden vanuit Brazilie. Een groep ging naar Europa en een groep naar Singapore. De merries waren in Brazilie in het voortplantingsseizoen (voorjaar/zomer), merries die naar Europa reisden werden een jaar lang niet hengstig terwijl de cyclus van de merries in Singapore juist niet stopte. Er is nog weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan over de korte en lange termijn effecten op het reizen met paarden naar landen met een ander seizoen. Volgens dr. Domingo Tortonese kan een abrupte verandering in het seisoen een negatief effect hebben op het welzijn en de prestatie van paarden.

Olympische spelen in Rio 2016

Tijdens de Olympische Spelen is het in Rio de Janeiro 5 uur vroeger dan in Nederland. De paarden zullen ruim van tevoren arriveren (min. 15 dagen). Het voordeel dat volgens het onderzoek van dr. Domingo zou kunnen plaatsvinden tijdens de eerste dagen na de reis valt hiermee weg. De vraag of de paarden last hebben van het feit dat het winter is in Rio kan nog niet goed worden beantwoord. Wie weet kunnen de paarden zich juist beter concentreren omdat ze minder worden afgeleid door gedrag dat door hormonen gestuurd wordt. Ik wens alle deelnemers heel veel succes en hoop dat alle paarden gezond en fit naar Rio EN weer thuis komen!

Bron: Biological rhythms, jetlag and performance in Thoroughbred racehorses, D. J. Tortonese & R. V. Short en radio interview Horses and Jetlag. Dr. Domingo Tortonese door Interview by Dr. Julio Oriol